Στο έργο του Οργανισμού Λιμένος Ελευσίνας (Ο.Λ.Ε.) ΑΕ για την ανάδειξη του παραλιακού μετώπου της πόλης, τις προοπτικές μετεγκατάστασης του κεντρικού εμπορικού Λιμένα Ελευσίνας εκτός αστικού ιστού και στην σημασία της συνεργασίας όλων των αρμοδίων φορέων για την ανάδειξη ταυτόχρονα του λιμένα και της πόλης Λιμένα, αναφέρθηκε ο Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Ελευσίνας (Ο.Λ.Ε.) ΑΕ, κ. Απόστολος Καμαρινάκης, στην εκδήλωση της ομάδας δράσης “Μυστήριο_56 Συνάντηση Πολιτισμός 2030” με θέμα “Ανάκτηση παραλιακού μετώπου: η μεγάλη πρόκληση των βιομηχανικών πόλεων”, που διοργανώθηκε από την 2023 Ελευσίνα -Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης στο Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Ελευσίνας – Δυτικής Αττικής, την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2022.

Η ομιλία του κ. Απόστολου Καμαρινάκη

Κυρίες και Κύριοι, εκλεκτοί προσκεκλημένοι

Αρχικά θα ήθελα να σας συγχαρώ για την σημερινή εκδήλωση και να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση, διότι μού δίνεται η ευκαιρία να αναφερθώ σε ένα μεγάλο κεφάλαιο που αφορά την σχέση της πόλης της Ελευσίνας με το λιμάνι της.

Η ιστορία της Ελευσίνας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το λιμάνι της. Ο λιμένας ήταν και παραμένει, πιστεύω, μέχρι σήμερα ένα ζωντανό μέρος της πόλης, ένα μεγάλο κεφάλαιο της ταυτότητας της.

Ιστορικά, ο Λιμένας Ελευσίνας είναι ένας από τους παλαιότερους της Ευρώπης. Σήμερα θεωρείται από τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια της Μεσογείου ειδικά για την μεταφορά χύδην φορτίου ενώ από το έτος 2007 έχει χαρακτηριστεί ως «Λιμένας Διεθνούς Ενδιαφέροντος».

Η ιστορία της πόλης της Ελευσίνας είναι ταυτισμένη με την ανάπτυξη του λιμένα της. Κατά μήκος του παραλιακού μετώπου λειτούργησαν οι πρώτες μεγάλες ιστορικές βιομηχανίες της χώρας την δεκαετία του 1880, που μετέφεραν τα προϊόντα τους μέσω θαλάσσης. Η βιομηχανική ανάπτυξη και η έντονη παρουσία του εργατικού δυναμικού έφερε σημαντική αύξηση του πληθυσμού στην περιοχή, με αποτέλεσμα η πόλη να αναπτυχθεί ραγδαία γύρω από το λιμάνι και τις βιομηχανίες της.

Έτσι η εικόνα της Ελευσίνας σήμερα συνθέτει ένα παζλ στοιχείων με πολλά διαφορετικά χαρακτηριστικά: Ο αρχαιολογικός χώρος, τα ιστορικά βιομηχανικά κτήρια, οι μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, τα ναυπηγεία, η ακτογραμμή, το λιμάνι, το στρατιωτικό αεροδρόμιο, οι οδικοί άξονες, το τρένο μαζί με τις κατοικίες και το δημόσιο χώρο.

Κυρίες και κύριοι, σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε και με αφορμή την ανακήρυξη της Ελευσίνας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, οι δεσμοί μεταξύ πόλης και λιμένα καθίστανται ακόμα πιο ισχυροί. Βρισκόμαστε μπροστά σε μία πρόκληση που αποτελεί και μία ευκαιρία για το μέλλον μίας ολόκληρης πόλης, σε σχέση με την ανάπτυξη του λιμένα της και κατ΄ επέκταση με τον αναπτυξιακό χαρακτήρα ολόκληρης της περιοχής της Δυτικής Αττικής.

Γι΄ αυτό και οφείλουμε να ανταποκριθούμε όλοι.

Οι προκλήσεις είναι πολλές και μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα για να ξεπεραστούν παθογένειες του παρελθόντος που ταλανίζουν αυτή την ιστορική πόλη, η οποία αδικήθηκε και παρέμεινε τις τελευταίες δεκαετίες ξεχασμένη – παρά την πλούσια ιστορία της, την σημαντική πολιτιστική και βιομηχανική της κληρονομιά.

Σήμερα η Ελευσίνα επανέρχεται στο προσκήνιο ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Θα μονοπωλήσει το επόμενο χρονικό διάστημα, το ενδιαφέρον διεθνώς. Οι προβολείς θα στραφούν πάνω της.

Μπροστά σε αυτή την πρόκληση, ο Ο.Λ.Ε. ΑΕ έχει να επιδείξει το έργο που υλοποίησε με πρόγραμμα και συνέπεια.

Δράσεις για τον Πολιτισμό

• Το λιμάνι, αν και εμπορικό, είναι ανοιχτό στον Πολιτισμό και αρωγός στις δράσεις της 2023 Ελευσίνας – Πολιτιστικής Πρωτεύουσας (ΠΠ). Συνδυάζει τον εμπορικό του χαρακτήρα με τον Πολιτισμό. Υπογράψαμε από την πρώτη στιγμή Μνημόνιο Συνεργασίας με την ΠΠ ώστε να συμβάλουμε από την πλευρά μας στην επιτυχία του Προγράμματος του Δήμου της Ελευσίνας για την ανακήρυξη της πόλης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.
• Όλοι οι διαθέσιμοι ελεύθεροι χώροι του Ο.Λ.Ε. ΑΕ άρχισαν με επιτυχία και θα συνεχίσουν να φιλοξενούν πολιτιστικές δράσεις.

Γι αυτό και πρωταρχικό μέλημά μας ήταν να υλοποιηθούν έγκαιρα τεχνικά έργα ανάπλασης. Ολοκληρώθηκαν και σήμερα έχουν εξωραΐσει την εικόνα του παραλιακού μετώπου της πόλης σε χώρο περιπάτου και αναψυχής. Ο κόσμος έχει επιστρέψει στο θαλάσσιο μέτωπο.

Έργο για την ανάπλαση και τον εξωραϊσμό του παραλιακού μετώπου

Με γνώμονα την ανάδειξη της Χερσαίας Ζώνης Λιμένα Ελευσίνας και με σεβασμό στον Άνθρωπο και το Περιβάλλον αξιοποιήσαμε σημεία του παραλιακού μετώπου, όπως το οικιστικό σύνολο του Ο.Λ.Ε. ΑΕ στην προβλήτα της πρώην Αμερικανικής Βάσης μπροστά στον χώρο πολιτισμού του Ελαιουργείου, στην Νέα Μαρίνα τοποθετήθηκαν “έξυπνα” ηλιακά παγκάκια, στο Λιμανάκι των Αλιέων διαμορφώθηκε χώρος και τοποθετήθηκε γλυπτό αφιερωμένο στον Άνθρωπο της Θάλασσας, την Ελευσίνα και τον Πολιτισμό της ενώ αλλάξαμε και τα υπάρχοντα φωτιστικά σώματα με λαμπτήρες led για εξοικονόμηση ενέργειας.

Ταυτόχρονα,

• Αποδόθηκαν από τον Ο.Λ.Ε. ΑΕ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για κοινόχρηστο και κοινωφελή σκοπό μεγάλες εκτάσεις της Χερσαίας Ζώνης Λιμένος Ελευσίνας που δεν χρησιμοποιούνται για λιμενικές εργασίες. Μάλιστα ο Οργανισμός εξακολουθεί μέχρι σήμερα να πληρώνει το κόστος για την ηλεκτροδότηση των κοινόχρηστων χώρων στις εκτάσεις αυτές, παρότι έχουν αποχαρακτηριστεί από Χερσαία Ζώνη Λιμένος. Το ΔΣ του Ο.Λ.Ε. πρόσφατα πήρε απόφαση να συνεχίσει να καλύπτει αυτή την δαπάνη ηλεκτροδότησης μέχρι τέλος του χρόνου, παρά τις αυξήσεις στο κόστος ενέργειας.
• Στον Δήμο έχει αποδοθεί εκτός των άλλων χώρων και το κτήριο “Αναψυκτήριο”, το οποίο βρίσκεται πάνω στην θάλασσα και σε ένα από τα ωραιότερα και κεντρικότερα σημεία του παραλιακού μετώπου της Ελευσίνας, ώστε αυτό να αξιοποιηθεί εν όψει της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.

Επιπλέον,

• Ο Οργανισμός Λιμένος Ελευσίνας ΑΕ με την δράση “Θαλάσσια Ιερά Οδός” επιχειρεί να ανοίξει νέους λιμενικούς δρόμους και να τοποθετήσει δυναμικά την Ελευσίνα στον τουριστικό χάρτη της χώρας, να την αναδείξει ως έναν εναλλακτικό πολιτιστικό προορισμό της Αττικής. Η Θαλάσσια Ιερά Οδός αφορά την χάραξη μίας νέας θαλάσσιας γραμμής που θα συνδέει τον Πειραιά με την Ελευσίνα με τουριστικά πλοιάρια με δρώμενα που θα σχεδιαστούν από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή της 2023 Ελευσίνας -Πολιτιστικής Πρωτεύουσας κ. Μιχαήλ Μαρμαρινό. Η εναλλακτική πρόσβαση στην Ελευσίνα, δια θαλάσσης, θα αποτελέσει πόλο έλξης, θα φέρει τουρισμό και επισκέπτες στην περιοχή καθ΄ όλη την διάρκεια του χρόνου και στα επόμενα χρόνια που θα ακολουθήσουν ως παρακαταθήκη για την υποβαθμισμένη τουριστικά και μέχρι σήμερα Δυτική Αττική.
• Με ευαισθησία σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος καταφέραμε και απομακρύνθηκαν 14 ναυάγια και επικίνδυνα και επιβλαβή πλοία, που είχαν εγκαταλειφθεί για χρόνια στον κόλπο της Ελευσίνας. Συνεχίζουμε αυτό το έργο για να απομακρυνθούν και τα υπόλοιπα.
• Επίσης, απομακρύνθηκαν από τον κόλπο της Ελευσίνας παροπλισμένα πλοία, τα οποία παρότι δεν αποτελούσαν πηγή ρύπανσης προκαλούσαν οπτικά με την παρουσία τους το κοινό περί αισθητικής αίσθημα. Ευτυχώς οι ναύλοι ανέκαμψαν και σήμερα τα μέχρι πρότινος παροπλισμένα εν αναμονή ναύλου, πλοία ταξιδεύουν στις θάλασσες.
• Θεσπίσαμε αυστηρότερους κανόνες και προϋποθέσεις για τον ελλιμενισμό πλοίων στον κόλπο της Ελευσίνας, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι δεν θα μεγαλώσει η λίστα των επικίνδυνων και επιβλαβών πλοίων στην περιοχή μας.
• Υπογράψαμε Μνημόνιο Συνεργασίας με το Πράσινο Ταμείο προκειμένου να αξιοποιηθούν διαθέσιμοι πόροι από το Πρόγραμμα “Γαλάζιο Ταμείο” για την απομάκρυνση ναυαγίων και επικίνδυνων επιβλαβών πλοίων.

Το νέο μάστερ πλαν του Λιμένα Ελευσίνας

Κυρίες και κύριοι, έργο του Ο.Λ.Ε. ΑΕ και καθήκον μου ως Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού είναι και η αναβάθμιση του Λιμένα Ελευσίνας ώστε να αναδειχθεί στην θέση που του αξίζει στο εθνικό λιμενικό μας σύστημα.

Δεν θα αναφερθώ στις αναπτυξιακές δυνατότητες που διακρίνουν τον Λιμένα Ελευσίνας ως ανταγωνιστική πύλη εισόδου εμπορευμάτων, μέσα από το τρίπτυχο των συνδυασμένων εμπορευματικών μεταφορών “λιμένας – οδικό δίκτυο – τρένο”, λόγω και της γειτνίασης του με το Θριάσιο πεδίο και τον Πειραιά. Αυτά είναι γνωστά για όποιον ενδιαφέρεται, έχω άλλωστε ήδη αναφερθεί πολλές φορές σε συνέδρια, σε άρθρα μου και σε συνεντεύξεις. Η δυναμική του Λιμένα Ελευσίνας αναδεικνύεται πλέον με εξωστρέφεια ώστε να πάψει να αποτελεί την «πίσω αυλή του Πειραιά».

Έργο μας, λοιπόν, στον Ο.Λ.Ε. ΑΕ είναι να αναστρέψουμε αυτή την κατάσταση του παρελθόντος με εξωστρεφείς δράσεις και όραμα για τον εκσυγχρονισμό του Λιμένα Ελευσίνας, με στόχο την ανάπτυξη, την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και κυρίως την αρμονική συνύπαρξη της πόλης με το λιμάνι της.

Σε όλο τον κόσμο τα λιμάνια είναι μοχλός ευημερίας, πηγή πλούτου και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Γι΄ αυτό και κάθε πόλη που έχει λιμάνι θεωρείται προικισμένος τόπος. Το ίδιο ισχύει και για την Ελευσίνα.

Στο πλαίσιο αυτό εκπονείται το νέο μάστερ πλαν του Λιμένα Ελευσίνας, το οποίο προσεγγίζει ολιστικά, όχι αποσπασματικά, ολόκληρη την περιοχή δικαιοδοσίας του Οργανισμού, στον κόλπο της Ελευσίνας.

Πρόκειται για περιοχή με ακτογραμμή περίπου 60 χλμ, η οποία ξεκινά από τον Σκαραμαγκά στον Δήμο Χαϊδαρίου, εκτείνεται δυτικά στον Δήμο Ασπροπύργου, συνεχίζεται στην Ελευσίνα και φτάνει μέχρι και την Πάχη Μεγάρων. Κατά μήκος αυτής της εκτεταμένης ακτογραμμής συνυπάρχουν μεγάλες βιομηχανικές μονάδες και διυλιστήρια, Ναυπηγεία και ναυπηγικές μονάδες, μαρίνες αναψυχής και αλιευτικά καταφύγια. Οι βιομηχανικές μονάδες λειτουργούν με τις δικές τους λιμενικές εγκαταστάσεις, με ανεξάρτητο τρόπο, σύμφωνα με την Σύμβαση παραχώρησης που έχει γίνει προς τον Οργανισμό.

Οι μελετητές του μάστερ πλαν συμφωνούν ότι ο υπάρχων σήμερα εμπορικός λιμένας δεν μπορεί να φέρει σε πέρας το έργο του, καθόσον δεν έχει την δυνατότητα σύνδεσης με το τρένο, αφού βρίσκεται μέσα στον αστικό ιστό. Για τον ίδιο λόγο, προβληματική είναι και η σύνδεση του με τους αυτοκινητοδρόμους.

Είναι γεγονός ότι σε πολλές περιοχές σε όλο τον κόσμο, οι λιμένες μετ-εγκαταστάθηκαν σε νέες τοποθεσίες, εκτός του αστικού ιστού ή στα όρια του αστικού ιστού, όταν δημιουργήθηκε παρόμοιο πρόβλημα.

Στην περίπτωση της Ελευσίνας θέλω να τονίσω όμως ότι, δεν υπάρχουν άπλετοι διαθέσιμοι χώροι, οι οποίοι να έχουν δημόσιο χαρακτήρα και να εντάσσονται στην δικαιοδοσία του Ο.Λ.Ε. ΑΕ όπως απαιτείται, ώστε να μετ-εγκατασταθεί ο σημερινός εμπορικός λιμένας. Όλοι οι κατάλληλοι χώροι είναι κατειλημμένοι από τις βιομηχανικές μονάδες που λειτουργούν κατά μήκος της ακτογραμμής του κόλπου της Ελευσίνας. Η μοναδική ελεύθερη θέση πέραν του υπάρχοντος εμπορικού λιμένος είναι η Βλύχα, για την οποία μάλιστα θέλω να επισημάνω ότι το εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο προβλέπει να γίνει εκεί το νέο λιμάνι.

Είναι αυτονόητο ότι αν τελικά εγκριθεί μια μετεγκατάσταση τότε η μεταφορά του εμπορικού λιμένα θα μπορεί να γίνεται σταδιακά, ώστε ο ωφέλιμος χώρος που θα προκύπτει να μπορεί να αποδίδεται σε πιο ήπιες και φιλικές προς την πόλη λιμενικές χρήσεις.

Όλα αυτά θα αναδειχθούν φυσικά από τις προτάσεις των μελετητών και τις εγκρίσεις όλων των συναρμοδίων αρχών.

Υπενθυμίζω ότι το θέμα του νέου μάστερ πλαν αναπτύχθηκε αναλυτικά στην ενημερωτική Ημερίδα που διοργάνωσε ο Ο.Λ.Ε. ΑΕ και αναμένουμε την συνεργασία όλων των αρμοδίων φορέων με εφικτές, ρεαλιστικές, τεκμηριωμένες προτάσεις προκειμένου να βρεθεί η βέλτιστη δυνατή λύση.

Εξωστρεφείς προσεγγίσεις που αναδεικνύουν ταυτόχρονα Λιμάνι και Πόλη

Κυρίες και Κύριοι, τελειώνοντας την ομιλία μου θα ήθελα να τονίσω ότι η πρόοδος και η αναβάθμιση ενός λιμένα σηματοδοτούν την ανάπτυξη του τοπικού και εθνικού πλούτου, την ευημερία του ίδιου του τόπου, παράγοντας νέες θέσεις εργασίας.

Το λέω αυτό διότι συμβαίνει συχνά οι τοπικές κοινωνίες να αντιδρούν σε αναπτυξιακούς σχεδιασμούς. Αυτά τα προβλήματα, όμως, μπορούν να ξεπεραστούν με την σωστή ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας αντιτάσσοντας την προοπτική της ευημερίας.

Η ανάπτυξη έρχεται με εξωστρεφείς προσεγγίσεις που αναδεικνύουν ταυτόχρονα Λιμάνι και Πόλη, με γόνιμες προτάσεις και όραμα, με διάθεση για δουλειά σε πνεύμα συνεργατικότητας και κοινωνικής συναίνεσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει σημαντικό ρόλο στην συνεργασία της πόλης με τον λιμένα της.

Η Ελευσίνα βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο: Καλείται να επωμιστεί το βάρος της ιστορίας της και να αντιμετωπίσει τον γρήγορο ρυθμό εκσυγχρονισμού. Η ανακήρυξη της ως  ΠΠ της Ευρώπης για το 2023 αποτελεί μια τρανή ευκαιρία για να αναδειχθεί αυτή η σπουδαία πόλη όπως της αξίζει.

Εύχομαι να μην χαθεί αυτή η ευκαιρία.

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχηθώ καλή επιτυχία στις δράσεις της 2023 Ελευσίνας- ΠΠ, εύχομαι το έργο της να αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο για την ανάδειξη της Ελευσίνας σε έναν από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς Πολιτισμού της χώρας και να μείνει ως παρακαταθήκη στην πόλη.

Στον Ο.Λ.Ε. ΑΕ συνεχίζουμε το έργο μας απερίσπαστοι, με στόχο τον εκσυγχρονισμό του Λιμένα Ελευσίνας, με σεβασμό στον Άνθρωπο και το Περιβάλλον.

Στεκόμαστε στο πλευρό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και στηρίζουμε, όπως και όπου μπορούμε, τις δράσεις της.

Σας ευχαριστώ.